“Con chẳng còn như trước nữa…” – Khi con lớn lên theo cách ba mẹ không ngờ tới
Phụ huynh và con tuổi dậy thì thường bước vào một “giai đoạn chuyển tiếp” nhiều mâu thuẫn: con bắt đầu thay đổi, còn ba mẹ lại không biết cách giữ kết nối.
Nhiều phụ huynh chia sẻ:
“Trước chỉ cần ba mẹ nhắc là con làm ngay, giờ thì ngồi lì hoặc lảng đi…”
“Con không còn cần mình như trước nữa – và mình không biết bắt đầu từ đâu để hiểu con.”
Nếu bạn từng thấy xa lạ với chính đứa con mình nuôi lớn – đó không phải là lỗi của bạn. Đó là tuổi dậy thì.
Khi con bắt đầu “lớn lên” – không phải lúc nào cũng là một hành trình dễ chịu
Trong giai đoạn từ 7 đến 15 tuổi, đặc biệt từ khoảng 9–14, trẻ có nhiều thay đổi rõ rệt mà người lớn đôi khi không để ý.
- Bắt đầu có suy nghĩ riêng, cá tính rõ ràng hơn.
- Nhạy cảm với lời nhắc, dễ phản ứng với sự can thiệp.
- Muốn được tôn trọng, được tự quyết, nhưng chưa biết cách diễn đạt đúng.
Những hành vi như cằn nhằn, im lặng, trốn tránh, phản ứng… không hẳn là nổi loạn. Đó là cách con giao tiếp bằng thứ ngôn ngữ cảm xúc còn vụng về.
Phụ huynh và con tuổi dậy thì thường “lạc nhịp” – vì mỗi bên mong một điều khác
Ba mẹ mong con hợp tác, lễ phép, chủ động.
Con thì chỉ mong… được lắng nghe, được tin tưởng, và được làm theo cách của riêng mình.
- Con phản ứng lại khi bị so sánh → vì con đang học cách bảo vệ lòng tự trọng.
- Con ngại ôm ấp, né tránh giao tiếp → vì con bắt đầu có nhu cầu không gian riêng.
- Con không còn muốn làm mọi việc theo hướng dẫn → vì con muốn tự kiểm chứng và sai thử.
Cảm giác của ba mẹ là thật – buồn, hụt hẫng, lo lắng, thậm chí giận. Nhưng cảm xúc của con cũng thật. Và đôi khi, con cũng đang sợ – chỉ là con không biết nói thế nào.
Ba mẹ không cần phải biết mọi thứ. Chỉ cần hiện diện – và điều chỉnh cách yêu thương
Không ai sinh ra đã giỏi làm cha mẹ. Nhất là khi con chuyển từ giai đoạn “cần chăm sóc” sang “cần được lùi lại và tin tưởng”.
Vậy ba mẹ có thể bắt đầu từ đâu?
1. Nhẹ lại trong lời nói, chậm lại trong phản ứng
Thay vì “Sao con lại thế này?”, hãy thử:
“Mẹ thấy con khác mấy hôm nay, nếu con chưa muốn nói thì cũng không sao – mẹ vẫn ở đây.”
Đó không phải là sự dễ dãi. Đó là một lời nhắn rằng cánh cửa vẫn đang mở.
2. Nhìn vào cảm xúc trước, hành vi sau
Khi con lơ đãng, trì hoãn, bực bội… hãy tự hỏi:
“Có gì khiến con khó chịu? Có điều gì khiến con đang cần giúp nhưng chưa nói được không?”
3. Cho con không gian – nhưng không buông tay
Con cần khoảng lặng để định hình mình là ai. Nhưng con vẫn cần điểm tựa.
Đừng làm thay, cũng đừng bỏ mặc.
Chỉ cần bạn hiện diện đủ lâu, đủ kiên nhẫn, con sẽ quay lại – theo cách riêng của con.
Tình yêu cũng phải “trưởng thành” cùng con
Lúc nhỏ, con cần được ôm.
Lớn hơn, con cần được tin.
Lớn thêm chút nữa, con cần được đối thoại.
Yêu con không phải là làm giúp, dạy thay, kiểm soát.
Yêu con, đôi khi chỉ là chọn cách ở lại – kể cả khi con cố đẩy mình ra.
================================================================================
Có những lúc bạn sẽ nghĩ:
“Tôi đã làm gì sai?”
Nhưng thật ra, con đang lớn lên đúng như cách tự nhiên muốn. Và nếu bạn vẫn giữ nhịp kết nối, vẫn học cách điều chỉnh mình để phù hợp với con – thì bạn đang làm đúng rồi.
Không phải ba mẹ giỏi mới có con ngoan. Mà là ba mẹ hiểu – nên con mới có không gian để tự mình tốt lên.
Làm ba mẹ không bao giờ là một hành trình dễ dàng, đặc biệt là khi phụ huynh và con tuổi dậy thì phải cùng đi qua giai đoạn đầy thử thách.
Nhưng nếu bạn còn muốn hiểu con, còn muốn giữ kết nối – thì vẫn chưa muộn. Chỉ cần bắt đầu lại bằng một câu hỏi chân thành, một lần nghe trọn vẹn, một lần thừa nhận:
“Mẹ không chắc cách của mẹ đúng, nhưng mẹ luôn ở đây.”
================================================================================
Và nếu ba mẹ đang tìm một cách nào đó để kéo gần lại khoảng cách ấy – không phải bằng lời dạy, mà bằng một không gian nơi con được nói, được lắng nghe, được thể hiện mình…
Thì có thể, một lớp học rèn luyện kỹ năng thuyết trình, giao tiếp – nơi con học cách hiểu cảm xúc của chính mình và diễn đạt nó ra bằng lời – sẽ là một lựa chọn đáng để cân nhắc.
Tại Sworld, chương trình Public Speaking Foundation được thiết kế riêng, tập trung vào việc:
- Rèn luyện sự tự tin khi nói trước đám đông
- Học cách trình bày quan điểm một cách bình tĩnh, rõ ràng
- Phát triển kỹ năng giao tiếp, thảo luận, lắng nghe
Lớp học được hướng dẫn bởi giáo viên/cố vấn chuyên sâu về kỹ năng trình bày, với nội dung vừa nghiêm túc vừa gần gũi, phù hợp với tâm lý học sinh đang bước vào giai đoạn “muốn được hiểu mà không bị dạy dỗ”.
Không phải để con giỏi hơn ai, mà để con hiểu mình hơn một chút, bình tĩnh hơn một chút, và đủ tự tin để mở lời với ba mẹ:
“Con vẫn cần ba mẹ. Chỉ là trước giờ… con chưa biết nói thế nào.”
